Chùa Phật Tổ

Ngày nay, chùa Phật Tổ là một trong những trung tâm văn hóa tâm linh của người dân Cà Mau.

Chùa Phật Tổ, nơi đặt văn phòng BTS THPG Cả Mau - Ảnh: H.D

Tương truyền, chàng trai Tô Quang Xuân một hôm đi lấy củi trong rừng, khi rìu bổ vào thân cây bồ-đề cổ thụ thì có một quyển kinh Phật đặt ở gốc, từ đó chàng trai về dựng am bên gốc bồ-đề làm nghề xem mạch, bốc thuốc và nói lời đạo lý trong quyển kinh bên dòng sông Quan Lộ.

Tô Quang Xuân có đạo hạnh hơn người cảm hóa được cả thú dữ, người ác thành người hiền. Nhưng chẳng may ông mất sớm, được dân trong vùng nhập tháp và tôn kính như một vị trụ trì. Tiếc thương ông, năm 1842, vua Thiệu Trị (triều Nguyễn) đã xuống chiếu sắc phong cho Tô Quang Xuân là Hòa thượng Thích Trí Tâm, sửa sang am tranh của ông bên cánh rừng già và sắc tứ cho chùa với tên hiệu là “Sắc tứ Quan Âm cổ tự”. Hòa thượng được người dân trong vùng xem như là “Phật Tổ” và do đó, chùa cũng gọi là “chùa Phật Tổ”.

Chùa Phật Tổ là ngôi chùa đầu tiên của tỉnh Cà Mau vinh dự được công nhận di tích kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia. Chùa được đại trùng tu vào năm 1937 và giữ nguyên vẹn từ đó đến bây giờ. Chùa Phật Tổ có kiến trúc mái cong, kết cấu bằng vật liệu gạch xi-măng, lợp mái ngói ống, đao cong ở các góc; điêu khắc hình rồng, các họa tiết bằng vữa xi-măng ốp sành sứ nổi bật trên nóc chùa. Hệ thống tượng thờ trong chùa theo truyền thống Phật giáo Bắc tông, nổi bật gian giữa là tôn tượng Đức Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni trang nghiêm.

Ngày nay, chùa Phật Tổ có khuôn viên rộng với tượng Phật lộ thiên, vườn Lâm Tỳ Ni… Ngoài kiến trúc chính của ngôi chùa cổ, hiện nay bên phải từ cổng vào còn có văn phòng Ban Trị sự THPG, Trường Trung cấp Phật học Cà Mau, văn phòng Phân ban Đặc trách Ni giới. Bên trái kiến trúc chính còn có Tuệ Tĩnh đường miễn phí dành cho dân nghèo, Hội quán Gia đình Phật tử, nhà Tăng… Nơi đây vừa là nơi chốn tâm linh, thanh tịnh vừa là văn phòng làm việc của các ban ngành THPG Cà Mau, các cơ sở từ thiện giúp đỡ người nghèo từ các huyện thị vùng sâu, vùng xa.

Chùa Phật Tổ được xem là trung tâm văn hóa, tu học, tâm linh của Tăng Ni, Phật tử tỉnh Cà Mau. Mỗi dịp đại lễ Phật giáo như lễ rằm tháng Giêng, Phật đản, Vu lan… chùa Phật Tổ trở thành nơi diễn ra lễ hội, đông đảo Tăng Ni, Phật tử đã quy tập về tham dự.

Chùa là nơi đã diễn ra Đại giới đàn Thiện Bửu. Ngoài ra, chùa Phật Tổ còn là nơi sinh hoạt của hàng trăm Phật tử với 4 đạo tràng: Niệm Phật, Bát quan trai, Thiền, Gia đình Phật tử. Hàng tuần nơi đây đều tổ chức tu học, thuyết giảng thể hiện tinh thần tu học tinh tấn, trang nghiêm, thanh tịnh.

Diệu Ẩn