HT.Thích Bảo Nghiêm: Trụ trì là phải quán sát tất cả trên dưới trong ngoài..*

Sau thời gian bị hạn chế do ảnh hưởng của dịch bệnh covid-19, thời điểm này là lúc toàn thể Chư Tăng ni ở Hà Tĩnh đều đang khóa hậu an cư PL 2564 – DL 2020, tuy dịch bệnh bị hạn chế mọi tương tác bên ngoài nhưng các thời khóa tu học tại đây vẫn diễn ra đầy đủ trang nghiêm như kế hoạch đã đề ra.

Bài pháp hôm nay do Hòa thượng Đường chủ chia sẻ tại đây được Thầy giảng giải từ bộ sách Truy Môn Cảnh Huấn. Bộ sách góp nhặt những lời dạy của các bậc cổ đức cho những người xuất gia, bộ sách này được biên tập do sa môn Không Cốc – Cảnh Long vào niên hiệu Thành Hóa thứ 6 (1470). “Truy môn cảnh huấn” tức là lời vàng ý ngọc chỉ dạy cho những người xuất gia đã sơ lược lại.

Tại đây, Hòa thượng đã mượn nội dung lời dạy của Chư tổ để nói về phần trách nhiệm ý nghĩa của người trụ trì chùa nhằm mục đích giúp cho các hành giả Tăng ni có thêm kinh nghiệm kiến thức đối nhân ứng xử “nội ngoại” trên cương vị “trụ pháp vương gia, trì Như lai tạng”.

Theo đó, trong thời buổi ngày nay, việc thông tin xã hội mang lại nhiều mặt tích cực cho việc tu học, hoằng pháp và các hoạt động Phật sự. Tuy vậy bên cạnh đó cũng mang lại nhiều phiền toái, nhiều tác động tiêu cực là cho niềm tin tín chúng Phật tử suy giảm, ảnh hưởng tới các hoạt động Phật sự và uy tín cá nhân dù sự việc thực tế đôi lúc diễn ra không đúng như những gì dư luận lên án.

Hòa thượng lấy câu chuyện vụ “Chùa Kỳ Quang 2” làm ví dụ. “Hòa thượng Thiện Chiếu cả một đời người vì lo cho chúng sinh, Ngài không quản khó khăn cực nhọc nhưng chỉ một chút lơ là do người giúp việc lao tác mà mình đáng tuổi ông ngoài đời mà bị người ta đáng tuổi con cháu sỉ vả mắng nhiếc, họ gọi thằng nọ thằng kia, mày thế nọ, mày thế kia…

Nhưng chúng ta thấy đạo đức của Hòa thượng thật đáng học, Ngài vẫn cứ im lặng…

Trụ trì là phải quán sát tất cả trên dưới trong ngoài, tối đến đệ tử đi nghỉ bảo vệ đóng cửa rồi cũng phải lo kiểm tra từng ngọn nến, từng cây đèn…

Chư tổ dạy chúng ta “phòng phi chỉ ác” cái phi là cái sái cái ác là cái xấu, thiền vô luật tắc tăng an trụ, thiền mà không có luật thì Tăng cũng không có trụ, tu gì cũng phải có giới luật ở đời thế nên nếu dịch mà không hiểu thì không thể nào dịch được, nói tóm lại là để mà học, cho nên chương học vấn này là chương rất quan trọng, chúng tôi cũng đầu tư toàn bộ cho cái học thức này.

Hòa thượng tiếp tục chia sẻ, phân tích sâu bài thứ 13 trong cuốn Truy Môn Cảnh Huấn: Là hành đạo, tu rồi học thì phải tu, tu thì phải học, chúng ta người tu sĩ, cũng tránh chuyện chênh lệch, nhiều người học thức giỏi nhưng tu không có gì cả, nhưng nhiều vị tu quá mà không học cũng không được, nhưng tất nhiên tu mà không học thì tuệ nó phát, nhưng học mà không tu là sáo rỗng.

Ngài Đại Giác nói, phàm người làm chủ một phương tức là trụ trì muốn thi hành đạo để làm lợi ích cho mọi người hạ mình xuống hết thảy mọi người, sau đó phải xem vàng lụa như phân như đất thì bốn chúng sẽ tôn trọng mình.

Hòa thượng lấy ví dụ về hạnh khiêm cung của một bậc Trưởng lão và cho hay:

Tôi hấp thụ được sự khiêm cung của hai người thầy, ai đến chào hòa thượng hồi sáng cùng tôi bảo bạch hòa thượng chúng con con cháu hòa thượng không dám, hòa thượng lại xưng con, các vị là các cụ cả rồi, nay mai làm hòa thượng cả rồi, tôi không dám khinh các ngài, các ngài đều làm phật cả, hòa thượng đặc biệt không bao giờ xưng con với Phật tử.

Không như bây giờ có những vị sư nhỏ bảo mấy bà Phật tử này lại thầy bảo con, các bà ấy bằng tuổi bà, tuổi ông mình làm sao gọi họ bằng con, người ta xưng con với mình là xưng con với giới đức, người ta kính mình là khính Phật trọng Tăng, người ta tôn trọng mình là tôn sư trọng đạo nhưng mà mình cũng phải kính lại là vì người ta tuổi già, người lớn tuổi, là những người quan chức…

Hòa thượng tiếp tục giảng giải những bài tiếp theo trong bộ Truy Môn Cảnh Huấn về ý nghĩa, trách nhiệm có liên quan đến ngườ trụ trì ngôi chùa.

Sau hơn 3h đồng hồ bằng nhiều ví dụ điển hình sinh động thực tế qua cuộc đời tu tập hành đạo của Hòa thượng, cộng với dẫn chứng từ các bậc tôn túc và lời dạy của Chư tổ.

Theo đó, trụ trì là danh xưng của những người con Phật đã phát tâm cống hiến đời mình cho Phật pháp, phải là một con người cơ bản hoàn thiện, lợi đạo ích đời, giúp đời thêm thăng hoa. Do đó, dù cho ở trên cương vị nào, trụ trì cũng vẫn là một Tăng ni như mọi Tăng ni khác, cũng cần phải nỗ lực ngày đêm, phát tâm tu tập dõng mãnh, nghiên tầm giáo điển, tiến tu tam vô lậu học, luôn giữ tâm bình đẳng, giáo hóa không phân biệt giàu nghèo. Làm tròn được trọng trách cao quý ấy cũng có nghĩa là đã thuyết giảng được một bài pháp vô cùng quý giá, không những đã đáp ứng được tấm lòng mong mỏi của hội chúng mà còn không phụ lòng kỳ vọng của Thầy Tổ và Tăng ni Phật tử đang mong đợi.

Buổi pháp thoại của Hòa thượng kết thúc, Thầy đã chia sẻ nhiều kiến thức, kinh nghiệm và những câu chuyện bổ ích thiết thực chắc chắn sẽ giúp ích cho quý Tăng ni đã, đang và sẽ trụ trì trong tương lai nhiều lợi lạc bản thân, xoa dịu oi bức của cuộc đời, mang an lạc cho người, giúp người thăng hoa đời sống tâm linh, làm tròn trách nhiệm của người trụ Pháp vương gia, trì Như Lai tạng.

*Tựa đề được trích dẫn từ lời giảng của Hòa thượng.

Một số hình ảnh ghi nhận: