Tân Cương: Tìm thấy một ngôi chùa cổ tại sa mạc Taklimakan

Chánh điện của ngôi chùa, với lối kiến trúc hiếm hoi dựa trên một bệ chung quanh hành lang có hình ba góc vuông và một tượng Phật khổng lồ vừa được khám phá sau 2 tháng nghiên cứu tại khu Uygur, tiến sĩ Wu Xinhua cho biết. 

Chánh điện thuộc vào hạng lớn nhất được tìm thấy trong sa mạc Taklimakan kể từ khi nhà khảo cổ đầu tiên làm việc tại khu này vào thế kỷ thứ 20. Phế tích tọa lạc tại phía nam của sa mạc Taklimakan, thuộc khu Tarim Basin, được biết qua tên gọi Ốc đảo Damago thuộc vương quốc cổ Khotan, một nền văn minh Phật giáo thuộc thế kỷ thứ 3. 

Các phòng của ngôi chùa có các hành lang hình vuông, xuất phát từ kiến trúc Phật giáo tại Ấn độ và từ từ biến mất sau các triều đại Bắc và Nam triều (khoảng năm 420-589) khi kiến trúc Phật giáo tại Trung quốc bắt đầu sử dụng các chi tiết của riêng họ. Qua cách bố trí của các phế tích và các vật tìm thấy, Wu và đồng nghiệp của ông tin rằng ngôi chùa thuộc vào triều đại Nam triều và Bắc triều. Đó là những gì của địa danh Phật giáo mà các học giả nghiên cứu được về sự du nhập của Phật giáo vào Trung quốc từ Ấn độ và sự phát triển đầu tiên của Phật giáo trong quốc gia. 

Xét về kích cở của bệ của tượng Phật, tôn tượng bị thất thoát có thể ít nhất là 3 mét bề cao, chạm đến trần nhà. Phía trong hành lang là 6 mét đo từ nam sang bắc và đông sang tây. Hành lang thứ hai 10 mét bề dài và 10 mét bề rộng với các vách vây quanh khu vực 256 mét vuông. 

Một số tranh ảnh gồm có hình chân Đức Phật, Phật tử và các linh vật vẫn còn nhìn thấy trên hành lang. Những bức tranh này được họa theo phong cách nghệ thuật Phật giáo Hy lạp, là lối họa ít nhìn thấy sau thế kỷ thứ 6. 

Các phế tích của một số kiến trúc gia cư cũng được tìm thấy phía Tây nam chính điện cùng với một số đồ sành sứ và đồng xu cổ. Còn một phòng kinh văn, một bảo tháp và khu cư trú cho Phật tử cần được khám phá. 

Phía Bắc cuối con đường tơ lụa xuyên qua sa mạc rộng 337 ngàn kí lô mét vuông và một số di vật của nền văn hoá phong phú đã bị chôn vùi tại nơi được gọi là “biển chết.” 

Vào năm 1901, một nhà thám hiểm người Anh, ông Marc Aurel Stein đã vượt qua sa mạc tiến vào phế tích của Niya, một thành phố cổ giống như Pompeii với nhà cửa, bảo tháp Phật giáo, lọ sành, vườn cây ăn trái, cổ mộ, kinh rạch và đập nước. Kể từ đó có hơn 10 khu vực Phật giáo được phát hiện bởi các nhà khảo cổ Trung quốc và ngoại quốc trong khu ốc đảo Damago.